انواع تجهیزات حفاظتی برق صنعتی در تابلو
در مقاله آموزشی آشنایی با انواع تجهیزات حفاظتی برق صنعتی باید بدانیم؛ در تابلوهای برق تجهیزات حفاظتی نظیر فیوزها، کلیدهای مینیاتوری، کلیدهای محافظ جان (RCCB)، اینترلاک، ترانسفورماتور جریان (CT)، بی متال ها می باشند. که همه آنها در تابلوهای برق به عنوان یک وسیله حفاظتی در برابر تجهیزات دیگر تابلو و همچنین در برابر جان اشخاص شناخته شده اند.
توجه داشته باشید؛ مقاله تجهیزات حفاظتی برق صنعتی یکی از سر فصل های مهم آموزش آشنایی با تجهیزات برق صنعتی می باشد. شما همراهان عزیز می توانید با ارجاع به این صفحه دیگر سر فصل ها و مطالب تجهیزات برق صنعتی را مطالعه بفرمایید.
کلید مینیاتوری چیست و چه کاربردی دارد؟
کلید های مینیاتوری از جمله وسایلی که در انواع تجهیزات برق صنعتی و خانگی را در برابر دو عامل اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می کنند کلیدهای مینیاتوری نام دارند. در واقع این نوع کلیدها برای عملکرد خود از دو روش محافظت در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می کنند. و دو مکانیزم برای عملکرد خود دارند.
کلیدهای مینیاتوری را می توان به جای دو مورد از تجهیزات حفاظتی برق مورد استفاده قرار داد. که این دو وسیله فیوزها و بی متال ها می باشند. که ساختار داخلی کلید مینیاتوری ترکیبی از دو ساختار فیوزها و بی متال ها است. به عبارت دیگر تشخیص جریان زیاد یا اضافه بار بر عهده نوار فلزی که هم در داخل بی متال و هم کلید مینیاتوری قرار دارد می باشد. و با گرم شدن آن توسط حرارت ایجاد شده از اضافه بار کلید مینیاتوری مدار را قطع می کند.
تشخیص جریان اتصال کوتاه به عهده سیم پیچی که هم در داخل فیوز و هم در داخل کلید قرار دارد می باشد. که در صورت اتصال کوتاه انرژی مغناطیسی تولید شده در سیم پیچ تیغه را به سمت خود جذب کرده و کلید مدار را قطع خواهد کرد.
انواع کلیدهای مینیاتوری شامل موارد زیر می شوند :
– نوع C با قدرت قطع 1500 آمپر و مقدار جریان 20 آمپر
– نوعB با قدرت قطع 3000 آمپر و مقدار جریان 10 آمپر
– نوع C با قدرت قطع 6000 آمپر و مقدار جریان 16 آمپر
اینترلاک چیست؟
سیستمی که برای ایجاد ایمنی و حفاظت از افراد و تاسیسات در مکان هایی که احتمال دارد برای انجام برخی اقدامات خطر ساز باشد اینترلاک نام دارد. مواردی که باعث شده است تا اینترلاک در تابلوهای برق به کار برده شود عبارتند از:
کار کردن درست تجهیزات
باعث جلوگیری از حوادث احتمالی
محافظت از اپراتور و بهره بردار
اینترلاک های به طور کلی به سه صورت الکتریکی – کلیدی و مکانیکی می باشند. سیستم اینترلاک در واقع به نحوی طراحی و تنظیم شده است که از کوچک ترین خطرات و اقداماتی که باعث ایجاد خطر می شوند جلوگیری به عمل می آورد.
اینترلاک ها را می توان در قسمت های مختلف زیادی در انواع شبکه ها به کار برد، چرا که این کار باعث جلوگیری از وصل شدن همزمان کلیدها در شبکه ها می شود در واقع وظیفه دوم اینترلاک به این صورت می باشد.
آشنایی با انواع تجهیزات حفاظتی برق صنعتی
معرفی فیوزهای برق صنعتی
در ادامه مباحث آشنایی با انواع تجهیزات حفاظتی برق صنعتی؛ یکی از مناسب ترین و ساده ترین تجهیزات برق صنعتی که به منظور محافظت مدار های الکتریکی و اشخاص استفاده می شوند فیوزها هستند. فیوزها در واقع سیم های بخصوص بسیار نازکی هستند که همیشه به صورت سری در مدار قرار می گیرند. ما با انتخاب مناسب اندازه سیم فیوزها از جریان اتصال کوتاه جلوگیری می کنیم.
فیوزها در کل برای قطع برق در مواقعی که اتصال کوتاه رخ می دهد مورد استفاده قرار می گیرند، منظور از اتصال کوتاه این است که ممکن است دو سیم فاز ( دارای جریان برق) و نول به هم دیگر برخورد کنند.
جریان اتصال کوتاه باعث ذوب شدن سیم فیوز شده و با این پیش آمد دیگر جریانی در مدار برقرار نمی باشد و مدار قطع می شود. البته بار اضافی در حد کم و با مدت زمان کوتاه معمولا صدمه ای به مدار وارد نمی کند و نیازی نیست که فیوز مدار را قطع کند. اما با این حال در مواردی که اتصال کوتاه رخ می دهد فیوز به سرعت عمل کرده و مدار را قطع می کند.فیوزهایی که در مدارات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند همه یکبار مصرف بوده و در صورت اتصال کوتاه و سوختن سیم فیوز باید حتمی به طور کامل تعویض شوند.
جهت مطالعه بیشتر در مورد انواع فیوز ها و کاربرد آن ها در صنعت و ساختمان کلیک کنید.
ترانسفورماتور جریان (CT)
از ترانسفورماتور جریان، به منظور استفاده از آمپر متر برای اندازه گیری جریان فاز ها یا برای نمونه جریان رگولاتور در بانک خازنی استفاده می شود.
ترانسفورماتورهای جریان قابلیت کاهش جریان های بالا، از هزاران آمپر تا یک جریان خروجی استاندارد کم مانند 5 یا 1 آمپری را دارند که به نوعی عملکرد آنها می باشد به همین دلیل می توان از وسیله های اندازه گیری مانند آمپرمتر در نزدیکی ترانسفورماتور استفاده کرد چرا که ترانسفورماتورها از قسمت یا خطوط ولتاژهای بالا به صورت ایزوله می باشند.
دلیل انفجار ترانسفورماتور جریان چیست؟
در صورت اینکه از حالت اتصال کوتاه به مدار باز تبدیل کردن قسمت ثانویه ترانسفورماتورهای جریان باعث افزایش زیاد ولتاژ در سمت ثانویه و همچنین افزایش شار مغناطیسی در هسته می گردد، و به همین علت باعث انفجار آن خواهد شد.
ترانسفورماتورهای جریان در سه سطح مختلف فشار ضعیف، متوسط و قوی ساخته و عرضه می شوند.
رنج های استاندارد جریان اولیه ترانسفورماتور به شرح زیر می باشد:
10-12.5-15-20-25-30-40-50-60-75
جهت مطالعه بیشتر در مورد انواع ترانسفور ماتور های برق قدرت کلیک کنید.
بی متال چیست و چه کاربردی دارد؟
در ادامه مباحث آشنایی با انواع تجهیزات حفاظتی برق صنعتی ؛ بی متال ها یا رله های حرارتی از وسایلی مانند موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بار به خوبی محافظت می کند. و از صدمه دیدن موتورهای جلوگیری می کنند. در داخل بی متال ها یک نوار فلزی از دو جنس مختلف آهن و برنج تعبیه شده است. و دارای دو تیغه که یکی از آنها به نوار متصل می شود. و دیگری ثابت می باشد.
نحوه عملکرد بی متال در برابر اضافه بار به این گونه است. که در زمان اضافه بار در مدت زمان طولانی نواری که در داخل بی متال وجود دارد به مراتب گرم می شود.
این گرما تا جایی بالا می رود که نوار در اثر حرارت و گرما حالت خمیدگی به خود گرفته و دو تیغه ای که برای عبور جریان به هم دیگر متصل هستند. را از هم جدا می سازد. و در نتیجه اتصال قطع می گردد. این فرایند باعث می شود که جریان اضافی به الکترو موتورها صدمه ای نرساند. البته باید این نکته را هم در نظر داشت. که جریان اضافه بار در مدت زمان کم باعث خرابی در موتور نمی شود و مشکلی ایجاد نمی کند.
اجزا بیمتال
در تصویر زیر اجزا تشکیل دهنده رله حرارتی بی متال را مشاهده می کنید. پیچ های فرمان 95 و 96 برای کنتاکت بسته در مدار متصل می شود و کنتاکت 97 و 98 برای تیغه باز در مدار استفاده می شود.
کلید محافظ جان (RCCB) چیست؟
کاربرد کلیدهای محافظ جان در بیشتر موارد پر خطر می باشند مواردی از جمله برای جلوگیری از جریان های نشتی بسیار کوچک که فیوزها و کلیدهای مینیاتوری قابلیت تشخیص آنها را نداشته و باعث اتفاقاتی مانند آتش سوزی می شوند مورد استفاده قرار می گیرند و در صورت تشخیص جریان های نشتی کوچک مدار را در زمانی کمتر از صدم ثانیه قطع می کنند.
عملکرد دیگر کلیدهای محافظ جان حفاظت در برابر جریان اتصال به بدنه می باشد. و در مواقعی که بدنه فلزی هر یک از وسایل الکترونیکی برق دار شود. که این امر موجب برق گرفتگی اشخاص می شود از این کلید به منظور حفاظت جان افراد استفاده می شود. کلیدهای محافظ جان فقط در برابر اتصال کوتا و اتصال بدنه عملکرد خود را نشان داده و در برابر اضافه بار مورد استفاده قرار نگرفته و هیچگونه حفاظتی انجام نمی دهد.
کلید حرارتی چیست؟
کلید حرارتی متشکل از ترکیب کلید مینیاتوری و بی متال است که برای محافظت از الکتروموتور در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه مورد استفاده قرار می گیرد. از این کلید می توان بجای بی متال و کلید مینیاتوری در مدار استفاه نمود. کلید حرارتی با نام اختصاری MPCB معرفی شده است. این کلید دارای یک کلید قطع و وصل با نام های صفر و یک روی بدنه آن ، دارای یک رنج تنظیمی برای محدود کردن جریان نامی، دارای یک شستی تست جهت آزمایش سالم بودن کلید حرارتی و همچنین شش کنتاکت باز برای اتصال قدرت ورودی و خروجی می باشد. در بازار و صنعت به این کلید ها کلید محافظ موتور نیز می گویند.
