آموزش نقشه مدار کلید و پریز برق ساختمان
در این مطلب که ادامه مباحث دوره آموزشی نقشه کشی برق ساختمان می باشد.می خواهیم به بررسی نقشه کشی کلید و پریز برق ساختمان و شماتیک فنی؛ حقیقی آن ها بپردازیم. یکی از تجهیزات الکتریکی برق ساختمان که استفاده می شود. شامل انواع کلید ها و پریزها می باشد. کلید ها به منظور قطع و وصل جریان الکتریکی برای تجیزات روشنایی مانند لامپ ها مورد استفاده قرار می گیرند. در دو نوع روکار و توکار مورد استفاده قرار می گیرند. ولی نوع توکار آن رایج تر است. کلیدها از نظر شکل و اندازه شبیه به پریز ها می باشند با این تفاوت که بر روی آن ها اهرمی کوچک تعبیه شده که در کنترل جریان الکتریکی بکار می رود. کلید ها انواع مختلفی داشته که هر کدام به روش های مختلفی و همچنین در مکان های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
آموزش کامل برق ساختمان به زبان ساده
تمامی مباحث معریف شده در دوره آموزشی رایگان نقشه کشی و نقشه خوانی برق ساختمان؛ تنها بخشی از آموزش هایی است که در حوزه برق ساختمان برای شما عزیزان قرار داده ایم. برای مشاهده سر فصل ها و تکمیل سایر آموزش های پایه تا پیشرفته در این زمینه؛ پیشنهاد می شود به صفحه آموزش کامل برق ساختمان درچه 2مراجعه نمایید.
آشنایی با نقشه کشی مدار پریز برق ساختمان
یکی دیگر از تجهیزات برق ساختمان، پریزهای برق تجهیزات الکتریکی هستند که در دو مدل توکار و روکار عرضه می شوند ولی در اکثر مکان ها از نوع توکار استفاده می شود.پریزها از نظر شکل ظاهری مشابح کلیدها می باشند ولی در جهت راه اندازی وسایل الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند.همچنین می توان آنها را به صورت سیار تبدیل کرد.
امروزه در تنوع ساخت پریز ها؛ از انواع مختلف سیار وجود دارند و برخی به صورت محافظ جهت حفاظت از وسایل الکتریکی منازل وجود داشته که بسیار پر کاربرد هستند. پریزها انواع مختلفی دارند و نوعی که از آن بیشتر استفاده می شود دو پین نام دارد که در منازل شرکت ها ساختمان ها و در مکان های مختلف مورد استفاده قرار می کیرند.
مدارات کلید و پریز در می تواند یکی از ساده ترین مدارات در برق ساختمان باشد به خصوص در مواردی که احتیاجی به سیم کشی زیاد نمی باشد مانند خانه های ویلایی و یا مکان های کوچک ولی با این حال یکی از مهم ترین نقشه های مداری برای برق ساختمان نقشه های مداری کلید و پریز می باشد.
نقشه مدار کلید برق ساختمان
یکی از ساده ترین نقشه مدارات و همینطور سیم کشی آن، مدار کلید تک پل می باشد کلید تک پل برای کنترل یک وسیله از یک مکان می باشد. به گونه ای که با فشردن کلید به سمت بالا یا پایین می توان آن وسیله را روشن یا خاموش کرد.
کلید تک پل شامل یک اهرم بوده و زمانی که اهرم به سمت بالا و یا پایین باشد هرگز به صورت خودکار به حالت اولش باز نمی گردد و حتما باید نیرویی به آن وارد شود و این فرایند برای مدت زمان نامحدودی بوده زیرا کلید آسیبی از این کار نمی بیند. در تصاویر زیر شماتیک مداری کلید تک پل نیز نشان داده شده است.
راهنمای نقشه مدار کلید تک پل
- جعبه تقسیم
- سیم های رابط کلید
- کنتاکت ثابت کلید
- تیغه متحرک کلید
- کلید تک پل
- سرپیچ لامپ
L1 سیم فاز N سیم نول
PE ارت (سیم اتصال زمین (بدنه))
F1 فیوز
آموزش سیم کشی پریز برق ساختمان
پریزها مستقیما به برق دو فاز کلی برای ساختمان متصل شده و سیم کشی آنها از طرق فاز و نول انجام می شود. ولی با این حال برای ساختمان از پریزهای ارت دار استفاده می شود. پریز های ارت دار بر خلاف پریزهای دو پین معمولی دارای حفاظت ارت می باشند.
به گونه ای که دو فلز کوچک در بالا و پایین آن تعبیه شده است. و در صورتی که دو شاخه از قسمت فلزی مخصوص ارت برخوردار باشد می تواند از وسایل الکتریکی محافظت کند. ولی با این حال اگر دوشاخه ای که در آن قرار می گیرند دارای قسمت ارت نباشد. این پریز همانند پریز دو پین عمل کرده و هیچگونه حفاظتی را از وسایل الکتریکی انجام نمی دهد. همچنین برای برق تک فاز ولتاژ پریز230 ولت و جریان آن 16 آمپر می باشد.
نقشه سیم کشی پریز برق
در سیم کشی پریز برق ساختمان باید دقت شود که از چه نوع پریزی استفاده شده است. اگر پریز ساده مثبت و منفی باشد که دو سیم فاز و نول را مستقیم به دو پیچ پریز متصل می کنیم. اگر پریز ارت دار باشد، پیچ مربوط به ارت که در پایین دو پیچ فاز و نول قرار دارد، برای اتصال سیم ارت استفاده می شود و نباید به اشتباه سیم دیگری را به پیچ ارت متصل کرد. اتصال سیم به پیچ پریز باید به گونه ای باشد که از نظر ایمنی تمامی قوانین رعایت شده باشد و لختی سر سیم متصل به پیچ پریز دیده نشود.پریز های برق ساختمان به دو صورت روکار و تو کار نصب می شوند.
اگر پریز از نوع توکار باشد باید با دستگاه شیار زن و با استفاده از لوله برق PVC سیم ها را از داخل لوله با استفاده از فنر سیم کشی عبور داده و به پریز متصل کرد. اگر پریز از نوع روکار باشد، سیم کشی باید توسط یک کابل از نوع زره دار روی سطح دیوار به صورت افقی یا عمودی توسط بست دیواری نوع قفل شونده که ایمنی بالاتری دارد انجام گردد. همچنین به این نکته توجه داشته باشیم که باید فاصله پریز برق ساختمان از کف زمین هر واحد باید 30 الی 40 سانتی متر، فاصله پریز از درب باید 1/5 متر همچنین فاصله دو پریز از هم باید حداکثر 3 متر در نظر گرفته شود.
نقشه پریز برق
پریز برق در نقشه کشی ساختمان به صورت شمای فنی رسم می شود. نقشه پریز برق آنتن مرکزی و تلفن کمی متفاوت با پریز های معمولی می باشد که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت. همانطور که گفته شد نقشه پریز برق به دو صورت نقشه حقیقی و نقشه فنی رسم میشود. تفاوت آن ها را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که نقشه یک پریز برق فنی ساده تر، روان تر و با جزییات کمتر نسبت به نقشه پریز حقیقی می باشد. در ادامه نقشه فنی پریز برق ساختمان را در انوع پریز ساده، پریز ارت دار، پریز تلفن و آنتن مرکزی مشاهده می کنید.
مدار پریز برق
مدار پریز برق بسته به نوع پریز متفاوت است ولی به طور کلی در پریز های ساده از یک سیم فاز و یک سیم نول جهت اتصال به پریز استفاده می شود. تمامی پریز ها در یک ساختمان باهم به صورت موازی قرار می گیرند. در صورتی که پریز از نوع ارت دارد باشد جدا از اتصال سیم های فاز و نول سیم ارت که با رنگ سبز و زرد در نظر می گیرند، به پیچ ارت پریز ارت دار متصل می شود. در نقشه زیر نمونه مدار پریز برق یک ساختمان را مشاهده می کنید.
نقشه کلید تک پل و پریز
مدارات کلید تک پل و پریز یکی از ساده ترین مدارات در برق ساختمان می باشد. در نقشه کلید تک پل، همیشه شمای کلید به صورت نقطه و خط رسم می شود که در داخل آن شامل یک تیغه با اهرم می باشد، همچنین برای پریز که داخل آن شاخک های اتصال پریز رسم می شوند. از سیم فاز یک انشعاب به کلید و سر دیگر آن به پریز متصل شده و فاز خروجی از کلید خارج می شود سپس به لامپ وصل می شود و از سر دیگر لامپ یا خروجی آن سیم نول خارج می شود همچنین یک انشعاب از سیم نول برای پریز استفاده می شود. این نوع سیم کشی برای کلید تک پل و پریز بوده که نقشه آن در تصویر زیر رسم شده است.
آموزش سیم کشی کلید دو پل و پریز
برای سیم کشی کلید های دو پل باید یک ورودی فاز در پیچ پایین کلید اتصال یابد و سپس از دو پیچ بالایی که در سمت چپ و راست کلید است فازهای خروجی را به مصرف کننده یا لامپ متصل می کنیم اما سیم نول فقط برای اتصال سر دیگر مصرف کننده بوده و به هیچ عنوان در داخل کلید اتصال نمی یابد. و اما برای سیم کشی پریزهای برق که کار بسیار ساده ای است، لازم است تا یک سیم فاز را به یکی از پیچ های داخل پریز متصل نموده و سیم نول را به پیچ دیگر آن متصل کنیم البته این سیم کشی برای پریزهای معمولی است و برای پریزهای ارت دار سیم ارت هم باید به پیچ پایین پریز اتصال یابد.
نقشه کلید دو پل
کلیدهای دو پل برای کنترل دو وسیله از یک مکان می باشد به گونه ای که با فشردن کلیدها به سمت بالا یا پایین می توان برق مصرف کننده را روشن یا خاموش کرد کلید دو پل شامل دو اهرم بوده و زمانی که اهرم ها به سمت بالا و یا پایین باشند هرگز به صورت خودکار به حالت اولش باز نمی گردند و حتما باید به صورت دستی نیرویی به آنها وارد شود، البته این موضوع برای کلید هیچ تفاوتی ندارد و می توان اهرم ها را بدونه محدودیت زمانی در حالت اتصال قرار داد ولی اینکار موجب مصرف زیاد برق و آسیب دیدن وسیله متصل به کلید می شود.
نقشه کلید تک پل
کاربرد کلید تک پل برای کنترل یک وسیله از یک مکان می باشد و همچنین سیم کشی آن بسیار ساده است به گونه ای که با اتصال سیم فاز به پیچ پایین آن (پیچ مسی رنگ) و اتصال خروجی آن به لامپ پس از متصل بودن به پیچ بالایی کلید، مدار تکمیل می شود البته سیم نول هم باید مستقیما به لامپ متصل شود. عملکرد کلید تک پل به صورتی است که اگر اهرم آن را در حالت پایین یا بالا قرار دهیم لامپ یا هر مصرف کننده ای که به کلید وصل می باشد را باید روشن یا خاموش کند. در ادامه نکاتی راجع به مدار کلید تک پل در تصویر زیر ذکر شده است.
تبدیل کلید برق به پریز
برای تبدیل کلید برق به پریز در مرحله اول منبع برق را که در داخل جعبه فیوز خانه قرار دارد به طور کامل قطع می کنیم، سپس در مرحله بعد خروجی مورد نظر را در کلید پیدا کرده وپیچ اتصال دهنده را که در قسمت خروجی قرار دارد را جدا می کنیم منظور از پیچ اتصال، پیچ برنجی رنگ است که برای تبدیل کلید به پریز باید حذف شود تا دو پیچ موجود در کلید کاملا جدا باشند. درمرحله سوم خروجی جدید را قرار می دهیم به این منظور که سیم خروجی را به پیچ اتصال زمین متصل می کنیم و در آخر سیم ها و پریزها را به طوری که اتصالات قطع نشوند در داخل جعبه اتصال که درون دیوار نصب شده است، قرار می دهیم.
