موتورهای القایی تک فاز
در مقاله آموزش موتور القایی تک فاز سعی داریم شما را با انواع موتورهای تک فاز آشنا کرده و کاربرد هر یک از آنها را برای شما شرح دهیم. موتور القایی تک فاز شامل روتور قفسی سنجابی و استاتور دارای یک سیم پیچ تکفاز انتقال شده است. در این نوع از موتورهای الکتریکی اصولا گشتاور راه اندازی ایجاد نشده و اگر در استاتور جریانی عبور کند و به برق متصل شود. استاتور به طور خودکار شروع به کار نمی کند زیرا لازمه یک راه انداز می باشد.
جهت مطالعه بیشتر در مورد موتور های الکتریکی به صفحه موتور الکتریکی چیست؟ مراجعه فرمایید.
همچنین پیشنهاد می شود جهت مشاهده سر فصل های مبحث آموزش انواع موتور های الکتریکی کلیک کنید.
تمامی این مقالات سر فصل های بخشی از دوره آموزش رایگان آشنایی با انواع تجهیزات برق صنعتی می باشد پس پیشنهاد می شود سایر سر فصل ها را حتما مطالعه کنید.
انواع موتورهای تک فاز
1) موتورهای القایی تک فاز نوع فاز شکسته
2) موتورهای القایی تک فاز نوع با خازن راه انداز
3) موتور های القایی تک فاز نوع با خازن دائمی
4) موتورهای القایی تک فاز نوع دو خازنی
5) موتورهای القایی تک فاز نوع با قطب چاک دار
در ادامه مباحث آموزش موتور القایی تک فاز ؛ موتور تک فاز از نوع فاز شکسته برای اینکه بتواند اختلاف فازی بین جریان های سیم پیچ های راه انداز و اصلی ایجاد کند. نسبت به سیم پیچ اصلی برای سیم پیچ راه انداز میزان مقاومت اهمی به القایی را بیشتر اختیار می کند. امپدانس سیم پیچ راه انداز بیشتر خاصیت اهمی و امپدانس سیم پیچ اصلی بیشتر خاصیت سلفی دارد.
در نتیجه بین دو سیم پیچ ها جریانی اختلاف فاز ایجاد می شود. که پس از اینکه موتور راه اندازی شد و سرعت آن به 75 درصد رسید. سیم پیچ کمکی آن که باعث راه اندازی موتور می باشد از مدار خارج شده و فقط سیم پیچ اصلی داخل مدار باقی می ماند. کاربرد موتورهای فاز شکسته در مواردی از جمله یخچال ها و فریزرها، کولرها و پمپ های کوچک می باشد.
1) موتور تک فاز خازن راه انداز
در این نوع از موتورهای الکتریکی نوعی خازن وجود دارد. که به موتور در راه اندازی کمک کرده و پس از آن از مدار موتور خارج شده و موتور به حرکت خود ادامه می دهد. از نگاهی دیگر می توان گفت که مکانیزم کاری موتورهای با خازن راه انداز شبیه به موتورهای فاز شکسته می باشد.
با این نوع تفاوت که این بار در موتورهای با خازن راه انداز، پس از راه اندازی موتور خازن توسط کلید گریز از مرکز از مدار جدا خواهد شد. زیرا با عبور جریان زیاد از خارن در هنگام کار موتور باعث سوختن آن می شود.
همچنین جنس خازن از نوع الکترولیت با ظرفیت زیاد بوده و وظیفه آن راه انداز ایجاد اختلاف فازی بین سیم پیچ های اصلی و راه انداز می باشد. که اختلاف فاز جریان بین سیم پیچ ها در زمان راه اندازی موتور به زاویه 90 درجه ای رسانده که باعث گشتاور بسیار خوب موتور می شود. کاربرد موتورهای خازن راه انداز در مواردی از جمله کمپرسورها و دستگاه های مناسب نجاری چند منظوره و … کاربرد دارند.
2) موتور تک فاز خازن دائمی
در موتور تک فاز خازن دائمی خصوصیاتی نظر به اینکه در زمان کار صدای کمی داشته و می توان با تغییر ولتاژ در آنها سرعت آنها را کنترل نمود. موتورهای تک فاز با خازن دائمی برعکس موتورهای با خازن راه انداز خازنی وجود دارد که در زمانی که با سیم پیچ راه انداز سری شده است طوری در مدار قرار بگیرد که در زمان راه اندازی موتور اختلاف فاز کمی ایجاد کند ولی در زمان پس از راه اندازی و کار کردن موتور اخلاف فازی نزدیک به 90 درجه ایجاد کند می تواند در مدار باقی بماند.
در موتورهای با خازن دائم کار خازن به کار برده شده باید حتمی از نوع روغنی انتخاب شود که قیمت آنها نسبت به خازن های الکترولیت گران تر می باشد. کاربرد موتورهای با خازن دائم کار در موارد از جمله وسایل خانگی مانند پنکه و ماشن لباسشویی می باشد.
3) موتور تک فاز دو خازنی
در ادامه مباحث آموزش موتور القایی تک فاز باید بدانیم موتورهای تک فاز دو خازنی در واقع می توان گفت که ترکیبی از موتورهای با خازن راه انداز و خازن دائم کار می باشد. و مکانیزم کاری آنها دقیقا بر اساس مکانیزم کاریی دو موتور گفته شده در مطالب قبل است. که تعریف خلاصه ای از آن به این صورت است که قبل از راه اندازی موتور هر دو خازن با هم در مدار قرار دارد. ولی پس از رسیدن دور موتور به 75 درصد دور نامی خود خازن راه انداز الکترولیت از مدار توسط کلید گریز از مرکز خارج می شود. ولی خازن دائم کار که از نوع روغنی می باشد در مدار باقی می ماند.
نکته ای که وجود دارد این است که خازن از نوع الکترولیت دارای ظرفیت زیاد می باشد. و خازن دائم کار از نوع روغنی نسبت به خازن های الکترولیت دارای ظرفیت کمتری است. کاربرد موتورهای دو خازنی که از دسته های موتورهای صنعتی می باشند در موتوهای بالابر، ماشین لباسشویی ها و یخچال های صنعتی می باشد.
4) موتور تک فاز قطب چاک دار
بر روی قطب های موتور تک فاز قطب چاک دار یک نوع شیارها یا در اصطلاح چاک هایی وجود دارد. که به دور آنها چند دور سیم پیچیده شده است. و بر روی قطب های موتور وجود دارند که به نوعی بین میدان های اصلی و میدان قطب چاک دار اختلاف فاز ایجاد می کند.
این اختلاف بین میدان اصلی 90 درجه نسبت به حلقه های سیم پیچیده شده ای که بر روی چاک ها قرار دارد می باشد. که به آنها حلقه های اتصال کوتاه گفته می شود. و در نتیجه باعث ایجاد گشتاور مناسبی برای موتور خواهد شد اما گشتاور این نوع موتورها بسیار کم است.
موتوهای قطب چاک دار در توان های پایین مانند 150 وات ساخته می شوند. و ساختمان ساده ای نسبت به دیگر موتورها دارند. کاربرد موتورهای قطب چاک دار در مواردی از جمله فن های کوچک و پمپ های کولرها و … می باشد.
5) موتور تک فاز با فاز شکسته
در این نوع موتورها پس از اینکه موتور راه اندازی شد و سرعت آن به 75 درصد رسید سیم پیچ کمکی آن که باعث راه اندازی موتور می باشد. از مدار خارج شده و فقط سیم پیچ اصلی داخل مدار باقی می ماند. کاربرد موتورهای فاز شکسته در مواردی از جمله یخچال ها و فریزرها، کولرها و پمپ های کوچک می باشد.
