آموزش انواع موتور های الکتریکی

آموزش انواع موتور های الکتریکی سه فاز و تک فاز

در این قسمت از آموزش انواع موتور های الکتریکی می خواهیم با انواع الکتروموتور های سه فاز و تک فاز آشنا شده و کاربرد هر یک از آن ها را بررسی کنیم. همچنین قصد داریم انواع الکتروموتور های موجود در بازار را معرفی کرده و به بررسی نحوه عملکرد آن ها بپردازیم. در دوره آموزش موتور های الکتریکی به طور کامل با طرز کار یک موتور الکتریکی سه فاز و یا تک فاز آشنا خواهید شد. نحوه اتصال بندی آن ها، نحوه نصب و راه اندازی الکتروموتور ، نحوه عیب یابی موتور های الکتریکی ، بررسی درجه حفاظتIP الکتروموتور ها، نحوه پلاک خوانی موتور الکتریکی سه فاز و تک فاز و بسیاری از موضوعات دیگر مرتبط با الکتروموتور ها را در این دوره آموزشی خدمت شما عزیزان ارائه می دهیم. با ما همراه باشید

الکتروموتور چیست

تجهیز الکتریکی است که دارای دو بخش اصلی؛ یک قسمت گردان (روتور) و یک قسمت ثابت(استاتور) میباشد. درون استاتور با توجه به قابلیت موتور سیم پیچی شده است طرز کار الکتروموتور به این صورت می باشد که درون سیم پیچ های استاتور میدان مغناطیسی دوار تولید شده که دارای تعداد مشخصی قطب می باشد. با برق دار شدن این میدان مغناطیسی درون استاتور قسمت گردان روتور را به حرکت شرخشی در می آورد باعث حرکت الکتروموتور می شود.

(تعریف کوتاه: تجهیزی که انرژی الکتریکی را دریافت کرده و به انرژی حرکتی تبدیل می کند الکتروموتور نام دارد.)

آموزش انواع موتور های الکتریکی و کاربرد الکتروموتور

در مبحث آموزش انواع موتور های الکتریکی به این موضوع می پردازیم که یک الکتروموتور چه کاربردی می تواند داشته باشد. موتور های الکتریکی انواع مختلفی دارند و از نظر تغذیه به دو صورت سه فاز و تک فاز وجود دارند. الکتروموتور های تک فاز بیشتر در مصارف خانگی مورد استفاده قرار میگیرند ولتاژ تغذیه این موتور ها 110 تا 220 ولت جریان متناوب می باشد. (در شبکه برق ایران 220 ولت تولید می شوند)

کاربرد الکترو موتور تک فاز

به عنوان مثال از این موتور ها در کولر آبی ، جارو برقی ، موتور سشوار ، موتور پنکه ، یخچال ، هواکش های ساختمان و دیگر مصارف ساختمانی استفاده می شود.موتور الکتریکی تک فاز به چند دسته تقسیم میشوند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم. برای مطالعه بیشتر در مورد آشنایی با موتور الکتریکی تک فاز کلیک کنید.

کاربرد الکتروموتور های سه فاز

در دوره آموزش انواع موتور های الکتریکی به این موضوع می پردازیم که کاربرد یک الکتروموتور سه فاز چیست؟ موتور های الکتریکی سه فاز معمولا در مصارف برق صنعتی کاربرد فراوان دارند. در صنعت و کارخانه جات اکثر دستگاه هایی که می توان مشاهده کرد از الکتروموتور سه فاز جهت راه اندازی آن ها استفاده شده است.

البته در صنعت از موتور های تک فاز جهت پمپ روغن کاری یا فن های خنک کننده و … نیز استفاده شده است.موتور الکتریکی سه فاز در شبکه به صورت سه فاز متصل می شود. شبکه برق سه فاز 380 تا 400 ولت متناوب می باشد.

اگر بخواهیم در خارخانه جات و محیط های صنعتی چند نمونه از دستگاه هایی که در آن ها از موتور الکتریکی سه فاز استفاده شده است نام ببریم؛ می توانیم به دستگاه های پرس هیدرولیک ، ربات های ABB پرس های 200 تن 500 تن و جرثقیل سقفی اشاره کنیم.

نحوه اتصال بندی الکتروموتور سه فاز

موتور های الکریکی سه فاز به سه روش اتصال بندی می شوند. البته در نظر داشته باشید که الکتروموتور انتخابی باید قابلیت اتصال بندی که مد نظر ماست را داشته باشد. موتور الکتریکی سه فاز را می توان به سه روش ستاره ، مثلث و ستاره مثلث متصل و راه اندازی کرد.

به عنوان مثال اگر الکتروموتور سه فاز ما قابلیت راه اندازی مثلث را نداشته باشد فقط باید به روش ستاره اتصال بندی آن انجام شده و راه اندازی شود. در ادامه مبحث آموزش انواع موتور های الکتریکی به شما آموزش خواهیم داد که مفهوم اتصالات ستاره ، مثلث و ستاره مثلث چیست و طرز کار الکتروموتور سه فاز برای هر کدام از این اتصالات به چه صورت خواهد بود.

کاربرد اتصال ستاره مثلث

در الکتروموتور های سه فازی که قابلیت راه اندازی به صورت ستاره مثلث را دارند؛ برای این منظور استفاده می شوند که موتور الکریکی که ابتدا می خواهد شروع به حرکت کند به دلیل اینکه در ابتدای استارت موتور؛ جریانی بالاتر از جریان نامی(مجاز) موتور در حدود 6 برابر  از شبکه دریافت می کند؛ باید ابتدا به صورت ستاره در مدار قرار گیرد که در این حالت جریان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به حد زیادی کاهش میابد که باعث جلوگیری از سوختن الکتروموتور در اثر جریان بالا می شود.

پس از راه اندازی الکتروموتور در حالت ستاره و پس از رسیدن دور نامی موتور به 70 درصد این الکتروموتور حالا اجازه تغییر وضعیت را از حالت ستاره به مثلث دارد. دلیل اصلی اینکه موتور الکتریکی به صورت مثلث در مدار قرار میگیرد این است که دستگاهی که موتور می خواهد راه اندازی کند نیاز به توان و قدرت بالا تری دارد که در حالت ستاره این امر امکان پذیر نیست.

انواع موتور الکتریکی سه فاز

در ادامه مبحث آموزش انواع موتور های الکتریکی بخش الکتروموتور سه فاز؛ باید بدانیم این الکتروموتور ها از نظر ساختار به دو صورت سنکرون و آسنکرون ساخته می شوند. موتور های آسنکرون وظیفه تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی را دارند. موتور های سنکرون وظیفه تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی را دارند. از این جهت به موتور های سنکرون ژنراتور سنکرون نیز گفته می شود. این دو موتور تفاوت ها و شباهت هایی نسبت به هم دارند که در ادامه به معرفی آن ها میپردازیم.

شباهت  موتور آسنکرون و سنکرون چیست؟

• هر دو دارای برخی قطعات یکسان نظیر روتور و استاتور می باشند.
• وظیفه هر دو تبدیل دو نوع انرژی به هم است.
• هر دوی این قطعات، قابلیت تغییر سرعت دارند. البته این نغییر به طرق مختلف در هر یک امکان پذیر است.
• همچنین شکل ظاهری آن ها نیز کاملا مشابه یکدیگر می باشد.

تفاوت موتور آسنکرون و ژنراتور سنکرون  چیست؟

در موتور های آسنکرون سرعت روتور و استاتور باهم برابر نیست در صورتی که در ژنراتور سنکرون سرعت این دو برابر است از همین جهت می توان با تغییر سرعت استاتور در سنکرون سرعت روتور را نیز تغییر داد.

انواع موتور الکتریکی تک فاز 

الکتروموتور یونیورسال

همانطور که از نام آنها مشخص است به موتورهای جهانی معروف هستند. موتور یونیورسال درواقع نوعی موتور جریان مستقیم، خود تحریک و با سیم پیچ سری می باشد که همان سیم پیچ استاتور بوده و به کموتاتور و سیم پیچ روتور متصل می باشد. البته موتور یونیورسال از نظر ساختاری مشابه موتورهای سری DC می باشد که با تغییرات کوچکی در آن می توان آن را به منبع جریان AC متصل کرده و عملکرد آن را در جریان متناوب مشاهده کرد.

این نوع از موتورهای الکتریکی می توانند به خوبی با جریان متناوب AC کار کنند چرا که جهت جریان آرمیچر و جریان میدان با منبع تغذیه به صورت همزمان تغییر می کند و در نتیجه در یک جهت گشتاور خالصی تولید می شود که این جهت توسط قطب هسته اصلی آن و قطعات کموتاتور مشخص می شود.

از موارد مربوط به موتور یونیورسال گشتاور بسیار زیاد آن که از سرعت 2000 تا 20000 دور بر دقیقه می باشد، وزن کم و ساختمانی ساده و کم حجمی دارند و در مواردی از لوازم خانگی مانند چرخ گوشت، چرخ خیاطی، جارو برقی و مخلوط کن و همچنین ابزارات برقی مانند دریل استفاده می شوند در ضمن دور موتور های یونیورسال را به راحتی می توان تغییر داد به عنوان مثال با تغییر ولتاژ ورودی می توان دور موتور را کنترل کرد.

جهت مطالعه بیشتر در مورد موتور های یونیورسال وارد صفحه آشنایی با الکتروموتور یونیورسال شوید و مباحث آن را مطالعه فرمایید.

موتورهای القایی تک فاز

شامل روتور قفسی سنجابی و استاتور دارای یک سیم پیچ تکفاز انتقال  شده است. در این نوع از موتورهای الکتریکی اصولا گشتاور راه اندازی ایجاد نشده و اگر در استاتور جریانی عبور کند و به برق متصل شود استاتور به طور خودکار شروع به کار نمی کند زیرا لازمه یک راه انداز می باشد.

انواع موتور القایی تک فاز

• موتورهای القایی تک فاز نوع فاز شکسته
•  موتورهای القایی تک فاز نوع با خازن راه انداز
• موتور های القایی تک فاز نوع با خازن دائمی
• موتورهای القایی تک فاز نوع دو خازنی
• موتورهای القایی تک فاز نوع با قطب چاک دار

برای مشاهده مطالب این سر فصل ها وارد صفحه آموزش موتور القایی تک فاز شوید و با ما همراه باشید.

پلاک خوانی الکتروموتور

تمامی موتور های الکتریکی مشخصاتی از جمله جریان نامی ، ولتاژ نامی ، توان موتور ، فرکانس ، نوع اتصال و راه اندازی ، درجه حفاظت ip و … دارند. این مشخصات روی یک پلاک فلزی درج شده روی پوسته چدنی موتور قرار دارد که به آن پلاک موتور گفته می شود. در تصویر زیر نحوه پلاک خوانی مشخصات موتور را مشاهده می نمایید.

عواملی که باعث صدمه دیدن موتور می شوند

1 – اضافه بار
2 – تغییر جهت ناگهانی روتور
3 – خرابی بلبرینگ ها
4 – ایجاد حرارت در سیم بندی موتور
5 – جریان زیاد در شرایط راه اندازی

جهت حفاظت از موتور در برابر صدمات احتمالی از وسایل زیر استفاده می شوند که هر کدام به نحوی از موتور محافظت می کنند.

وسایل حفاظتی موتورهای الکتریکی

1 – کنتاکتور جهت فرمان قطع و وصل
2 – کلید جدا کننده
3 – رله حرارتی یا بی متال
4 – رله کنترل فاز
5 – کلید حرارتی یا محافظ موتوری