دیسپاچینگ چیست؟
در این بخش قصد داریم به این نکته بپردازیم که ابتدا دیسپاچینگ چیست؟ کاربرد و همچنین اهداف آن را بررسی نماییم. برای کنترل هر شبکه برق توسط سیستم دیسپاچینگ نیاز است تا راهبری سیستم قدرت به خوبی انجام شود، چرا که به دلیل حیاتی بودن حفظ شبکه برق قدرت، سیستم کنترلی که در نظر گرفته می شود باید قابلیت اطمینان بسیار بالایی داشته باشد تا احتمال خرابی در سیستم به حداقل ممکن برسد و از طرفی بتوان از این بستر برای انتقال اطلاعات برقی استفاده کرد.
امروزه پیچیدگی شبکه های قدرت به حدی رسیده است که کنترل آنها توسط یک مرکز ممکن نیست و باید برای این کار، چندین اتاق کنترل در نظر گرفته شود و به همین دلیل در جغرافیای متفاوت، کارهای کنترلی انجام شده که در نهایت تمامی فرایند ها و کنترل ها از یک اتاق مرکزی، مدیریت می شود. به عنوان مثال در مرکز دیسپاچینگ ملی ایالات متحده آمریکا اکثر فعالیت ها و مدیریت ها کاملا کامپیوتری و براساس الگوریتم بوده و البته برق 13 ایالات و همچنین برق واشینگتن دی سی کنترل می شود.
سیستم های دیسپاچینگ از یک کامپیوتر مرکزی و همچنین تعدادی پایانه که در مناطق دور از آن قرار دارند تشکیل شده اند و در محل هایی که پست ها و نیروگاه ها قرار دارند نصب می شوند. این کامپیوترها اطلاعات برقی را از پایانه ها به سرعت به مرکز کنترل ارسال کرده و از طریق آنجا فرمان های مهم صادر می شود، به این صورت مرکز کنترل می تواند از وضعیت تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی اطلاع پیدا کند. البته این سیستم ها قدیمی بوده و جوابگوی کار امروزی نمی باشند به همین دلیل روز به روز این سیستم ها به تکنولوژی های جدید و سخت افزارهای هوشمند تبدیل می شوند چرا که کشور به شدت به این بروزرسانی نیاز دارد.
جهت طالعه سایر مطالب در زمینه آموزش برق قدرت کلیک کنید.
جهت دانلود مقالات مهندسی برق کلیک کنید.
وظایف سیستم دیسپاچینگ
مهم ترین وظایف دیسپاچینگ (مرکز کنترل سیستم قدرت) عبارتند از پیش بینی کردن بار، کنترل کردن پایداری سیستم، طرح برنامه مدیریت واحدهای تولیدی، کنترل کردن خودکار شبکه و همچنین کنترل کردن پخش انرژی یا بار اقتصادی. البته نکته مهمی که وجود دارد. این است که نوع فرمان و محدوده جغرافیایی دو عامل مهم در دیسپاچینگ هستند. و این یعنی بیشتر کارهای کنترلی که در دیسپاچینگ مرکزی انجام می شوند، با در نظر گرفتن این دو عامل مهم انجام می شوند.
در تقسیم وظایف شاهد یک تقسیم پذیری در سطوح مختلف کنترل هستیم، به طوری که در دیسپاچینگ سه سطح متفاوت توزیع، فوق توزیع و تولید و انتقال وجود دارند. و از طرفی این سه سطح با تولید و انتقال در نیروگاه ها، خطوط انتقال و پست های فوق توزیع و حتی پست های توزیع در تماس هستند. همچنین مهم ترین وظیفه دیسپاچینگ تولید و انتقال، کنترل ولتاژ و فرکانس است.
کلید زنی و کنترل ولتاژ اهدف دیسپاچینگ فوق توزیع می باشند ولی با این حال تفاوتی که با دیسپاچینگ تولید و انتقال دارد این است که فقط محدوده جغرافیایی خود را پوشش می دهد و در نهایت برای مدیریت مواردی همچون ریپل، سطح ولتاژ و حفاظت محلی در محدوده کوچک تر دیسپاچینگ توزیع صورت می گیرد.
اهداف سیستم دیسپاچینگ
این سیستم به طور کلی دارای اهدافی نظیر ایجاد ارتباط دقیق بین گروه های تعمیرات و نگهداری و اتاق های کنترل، حفظ کیفیت برق تحویلی به مصرف کننده ها، ایجاد کانال امن مخابراتی، حفاظت کلی از پست ها و خطوط انتقال، نظارت و کنترل کلی سیستم قدرت در سطوح تولید، انتقال و توزیع و در نهایت مدیریت مصرفی در کل کشور و کنترل جابجایی پیک بار.
مرکز اصلی سیستم دیسپاچینگ در کشور ایران، در شهر تهران بوده که نظارت شبکه، وظیفه برنامه ریزی و کنترل فرکانس را بر عهده دارد. اما فقط مرکز دیسپاچینگ در تهران وجود ندارد. بلکه در کنار آن 5 منطقه دیگر نیز وجود دارد که دیسپاچینگ در آنها قرار دارد. این مناطق عبارتند از تبریز، خوزستان، اصفهان، کرمان و خراسان که هر کدام از آنها برای ناحیه خود تصمیم گیری می کنند. ولی در نهایت همگی تابع مرکز اصلی که در تهران قرار دارد هستند.
